نقش دستیاران نورولوژی در کلاسهای تئوری بالینی دانشجویان سال ششم پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شیراز

امروزه گسترش علم به قدری سریع است که روش های قدیمی تر آموزش به صورت ʺاستاد-محورʺ به تنهایی پاسخگوی نیازهای فراگیران نخواهد بود. به همین دلیل در بسیاری از موارد شیوه های جدید تر آموزشی مثل روش ʺدانشجو-محورʺ و روش یادگیری از طریق همتایان مورد توجه قرار گرفته است. در این روش آموزش دهندگان از لحاظ علمی برابر یا اندکی جلوتر از آموزش گیرندگان هستند. در اینجا، هم آموزش دهندگان و هم آموزش گیرندگان طی یک فرایند آموزشی به کسب تجربه و مهارت می پردازند. از مزایای این روش می توان به تقویت اعتماد به نفس، تقویت     مهارت­های کلامی در انتقال تجربیات و فرصتی برای الگو بودن در آموزش دهندگان، همچنین احساس همدلی و نزدیکی بیشتر و امکان شرکت بهتر در مباحث آموزشی برای آموزش گیرندکان اشاره کرد(2،3). استفاده از این روش در حیطه آموزش علوم پزشکی و به عنوان راهکاری جهت افزایش مهارت های عملی دانشجویان این رشته اخیراً رو به افزایش است(4،5). حال اگر بتوان در کنار روش استاد-محور، این روش را در آموزش­های عملی و بالینی علوم پزشکی در قالب معرفی گام به گام بیمار به کار برد، یادگیری بسیار عمیق تر و پویا تر خواهد بود. زیرا آموزش گیرندگان نه تنها خود وارد عرصه تعلیم می­شوند بلکه آموزش را از طریق نگاه مستقیم به بیمار فرا می گیرند. در یک روش آموزشی تجربه شده در دانشگاه علوم پزشکی شیراز سعی شده که از دستیاران گروه نورولو‍ژی به عنوان نیروهای بالقوه علمی در جهت آموزش دانشجویان سال ششم علوم پزشکی استفاده گردد زیرا در اکثر بخش­های بالینی دستیاران به صورت غیر مستقیم نقش عمده ای را در آموزش دانشجویان به عهده دارند و این دو گروه ساعت های طولانی از زمان حضور خود در بخش را در کنار یکدیگر می گذرانند، بنابراین ایجاد دوره های آموزشی مدون و تعریف شده به صورت فوق- که زیر نظر اساتید و با حضور مستقیم ایشان انجام می شود- می تواند هم به ارتقای کیفیت آموزش بالینی و هم به بهبود روابط متقابل هر دو رده آموزشی کمک نماید.  دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی شیراز یک ماه از دوره آموزشی بالینی خود را در سال ششم در بخش نورولوژی    می گذرانند که به صورت شرکت در کلاس های تئوری و کارآموزی در بخش های بالینی می باشد. در کارآموزی بالینی با حضور روزانه در بخش های نورولوژی این دانشگاه در کنار دستیاران و اساتید مهارت های عملی را بر بالین بیماران فرا  می گیرند. آموزش تئوری به صورت کلاس های درس یک ساعته روزانه طی دو هفته اول هر ماه می باشد. در این  کلاس­ها مباحث مهم نورولوژی انتخاب گردیده و توسط اساتید گروه بحث می شود. در این طرح آموزشی پس از اتمام کلاس های آموزشی استاد یکی از دستیاران سال­های چهارم یا سوم به مدت 30 دقیقه چند بیمار مربوط به مبحث ارائه شده همان روز را معرفی می نماید و آن را بر اساس مطالب کلاس همان روز به بحث می گذارد. در این روش دستیار و دانشجو به صورت دوطرفه به پرسش و پاسخ و تجزیه و تحلیل بیمار فوق       می پردازند و در نهایت دستیار به جمع بندی و نتیجه گیری می پردازد. این مدل آموزشی بر اساس روش­های یاد گیری زیر بنا شده است: تلفیقی از دانشجو واستاد محور: با تلفیق کلاس تئوری استاد و کلاس معرفی بیمار دستیار و حضور فعال دانشجو در پرسش و پاسخ. یادگیری مبتنی بر مشکل (Problem Based) یادگیری مبتنی بر موضوع (Subject Directed) یادگیری مبتنی بر وظایف (Task Based) از نقاط قوت این روش می توان به استفاده از نیروهای بالقوه علمی وعملی گروه در جهت ارتقاء اهداف آموزشی تدوین شده و تمرین و ممارست بدون استرس فراگیر بر روی یک بیمار فرضی اشاره کرد. اما این روش نقاط ضعفی هم دارد مانند امکان عدم احاطه کامل دستیار به بیمار مطرح شده وعدم توانایی دستیار در اداره کلاس و ایجاد بی نظمی که البته با حضور –نه چندان فعال- استاد قابل رفع یا تعدیل می باشد.